استومی ایجاد مسیری است بین اندام و پوست بیرونی است. برش دایره ای شکل کوچکی بر جداره ی شکم زده و بخشی از روده از شکاف بیرون آورده میشود. آن بخش از روده که بر سطح شکم دیده میشود استوما نام دارد. استومی به جراح اجازه میدهد تا مشکلات حاد سیستم را درمان و التیام بخشد .طي مراحل جراحي كانال و مسير جديدي زده ميشود تا ضايعات از بدن خارج شوند. استومي در موارد زير كاربرد پيدا ميكند: سرطان ،‌زخم ، التهاب روده بزرگ ، انسداد روده ، عفونت ، بي اختياري (عدم توانايي در كنترل اجابت) و ديورتيكول (التهاب كيسه هاي كوچك در ديواره ي روده) هستند.

استومي به دو نوع ايجاد ميشود: ايلئوستومي (اتصال بخش انتهايي روده كوچك بنام ايليوم به پوست شكم) و كلوستومي (اتصال بخشي از روده بزرگ به پوست شكم). استومي ميتواند دائمي يا موقت باشد. استومي موقت قابل برگرداندن است و براي دور نگه داشتن و تغيير مسير مدفوع از محل مورد نظر بطور موقت زده ميشود ، مثلا براي محلي كه ملتهب شده يا انسداد پيدا كرده و يا قرار است التيام يابد. استومي دائمي زماني كاربرد دارد كه بيماري به عملكرد نرمال روده كاملا آسيب رسانده و يا زمانيكه عضله هاي مسئول دفع ديگر عمل نمي‌كنند و بايد برداشته شوند. در استومي ميتوان هم روده ي كوچك و هم بزرگ را به سطح بدن متصل كرد.

استومي كجا قرار ميگيرد؟

بهترین روش قبل از جراحی این است که محل قرار گرفتن استومی روی بدن توسط جراح علامت گذاری و تمام وضعیت های خاص و محل های امکان پذیر برای نصب کیسه سنجیده و مقایسه شوند. بهترین محل بخش صاف شکم است که به راحتی قابل دید و دسترسی است. علامت گذاری در حالت نشسته ، ایستاده یا خوابیده انجام میشود و به مواردی از قبیل چین پوست ، زخم ، مسیر کمربند ، ارتفاع نفس نفس و شکل عمومی شکم توجه میشود. استومی معمولا بین عضله ها در چپ یا راست اواسط شکم قرار میگیرد. کلوستومی معمولا در چپ ناف و ایلئوستومی در راست قرار میگیرد.

كنترل اجابت چگونه خواهد بود؟

پس از ايجاد استومي ، اجابت بطور عادي به استوما تخليه ميشود (كيسه اي كه در بيرون بدن پوشيده و براي جمع آوري مدفوع ميباشد). متخصص يا پرستار تعليم ديده مراحل نگهداري و جداسازي را به بيمار آموزش ميدهند. كيسه از جنس پلاستيكي بوده و با چسب به بدن مي چسبد . كيسه هم دورانداختي است و هم قابل تخليه. اين سيستم كاملا امن است و اتفاقي پيش نمي آيد و كيسه هم بدون بو است. دفعات و مقدار اجابت بستگي دارد به رژيم غذايي ، حالت بدن قبل از جراحي و نوع استومي.

آيا غذا خوردن كنترل يا محدود ميشود؟

بسیاری از بیماران غذای همیشگی با محدودیت کمی دارند. برای کنترل دفعات و حالت اجابت شاید مجبور به رعایت یک سری دستورالعمل های غذایی شوید. میانگین خروجی روزانه برای ایلئوستومی ۵۰۰ میلی لیتر با میزان حدودا ۱۰۰۰ الی ۱۵۰۰ میلی لیتر است. میانگین خروجی روزانه برای کلوستومی حدود ۵۰۰ میلی لیتر یا میزان ۲۰۰ الی ۷۰۰ میلی لیتر است. مقدار و حالت اجابت باید تحت نظر باشد و خروجی بیش از میزان میانگین آن هم بطور دائمی باعث کم شدن آب بدن میشود ، ضمنا افت سریع خروجی همراه با دل درد نشان دهنده ی یبوست یا انسداد است. غذا را بخوبی جویده و مصرف مایعات را زیاد کنید. معمولا توسط پزشک یا متخصص لیستی از غذاهایی که به سفت شدن مدفوع کمک و یا غذاهایی که باید برای جلوگیری از انسداد از آنها پرهیز کنید داده خواهد شد. اگر بخش زیادی از روده ی کوچک برداشته نشده پس استومی منجر به سوء تغذیه نمیشود. در خاتمه با گذشت زمان خودتان را به استومی وفق خواهید داد و یاد میگیرید چه غذاهایی چگونه روی خروجی استومی تاثیر دارند . اکثر بیماران میتوانند با زیر نظر داشتن تاثیر غذاها کم کم به حالت عادیشان برگردند.